Mugak/ Bienalak Gasteizko programazioa aurkeztu du Andre Maria Zuriaren horman
Mugak / Euskadiko Nazioarteko Arkitektura Bienalak gaur goizean aurkeztu du Gasteizko programazioa, joan den astetik Andre Maria Zuriaren plaza banatzen duen horman. ‘Utopía: prohibido el paso’ izena du hormak, eta gaur egungo munduko harresi eta mugei kritika bat da.
Arku Atlantikoaren hitzordu arkitektoniko nagusia, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Hiri Agenda Sailak bultzatua, urriaren 9an hasi zen bere erakusketa nagusiaren aurkezpenarekin, ‘Eu-topías, Ou-topías’, eta dagoeneko inauguratu ditu Donostiako eta Bilboko pabiloiak eta programazioa.
Gaur Gasteizen txanda izan da, Mugak/ Bienalak hirian instalazio iragankor bat eraikitzen duen lehen aldia. Aurreko astetik plaza enblematikoan altxatzen den horma gorria izan da aukeratua.
Testuinguru horretan, Gasteizko Udaleko Hiri Eredu, Hirigintza, Etxebizitza, Garbiketa eta Ingurumenaren Sailaren zinegotzi ordezkari Borja Rodriguezek adierazi duenez, “herritarrentzako mihise bat izateaz gain, horma hau Gasteizko historiaren sustraietan barneratzen da. Zabaleran, Andre Maria Zuriaren plazaren hegoaldea zeharkatzen du. Hiriaren Erdi Aroko harresiaren trazak aztertu ondoren justifikatzen da haren kokapena, puntu horretan harresiaren fikziozko luzapen baten berreraikuntza birsortuz. Era berean, Berlingo Harresia erori zenetik 36 urte betetzeko bi aste falta dira, nahiz eta gaur egun arkitektura segregazio-tresna gisa erabiltzen jarraitzen den. Munduko potentzia batzuek, hala nola Estatu Batuek edo Israelek, mundua Rem Koolhaasek zioen bezala ‘erdi txarrean eta erdi onean’ banatzen duten harresiak eraikitzen jarraitzen dute“.
Mugak/ Bienalaren bosgarren edizioaren komisarioak, María Aranak, gizarteak banatzen dituzten mugen ideia ere aipatu du: “Arkitekturak konektatzeko gaitasuna du, baina baita jendea banatzekoa ere. Funtzio garrantzitsua betetzen du elkartzeko eta komunitatea eraikitzeko tresna gisa, baina, aldi berean, utopiek eta distopiek bezala, gizarte-segregaziorako ere balio dezake. Hau bezalako harresiek mugak sortzen dituzte, eta badira desberdintasun sozialak eraikitzen duten arkitekturak. Hala ere, gaur kontrakoaz ari gara, arkitekturak gizarte-kohesiorako tresna gisa duen botereaz“.
Gogoeta hori proposatzen duen esku-hartzea Sebastián Bayo arkitekto eta artistaren lana da. Egurrez eginda, Egoin enpresaren babesa izan du, bai eta COAT Arabaren laguntza ere. Elkargoak aparejadore bat jarri du lana koordinatzeko.
Proiektuak utopiaren kontzeptua bere paradoxatik jorratzen du: horien existentzia zalantzan jartzeko horma bat eraikitzen du. Sortu zenetik, hormaren beraren aurkako hausnarketa eta erreakzioa bultzatu nahi izan zuen, hura adierazpide bihurtuz, eta hala izan da hasieratik: Gasteizko herritarrek parte hartu dute eraiki zen lehen egunetik, eta gaur altxatzen da herritarren parte-hartze horren erakusgarri.
Hala baloratu du gaur Bayok berak: “Herritarrak buru-belarri ari dira erantzuten pabiloiak parte hartzeko egiten duen deialdiari. Muntaketa amaitu zen une beretik, gasteiztarrek bereganatu egin zuten, eta giro ludikoan esku hartu zuten, hainbesteko kemenez non proiektua ofizialki aurkeztu baino lehen, zaila baita jatorrizko kolore gorriko guneak aurkitzea“.
Era berean, Pablo García Astrain Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Lurzoru eta Arkitektura zuzendariak adierazi duenez, “herritarrek horma horri emandako erantzun masiboak Mugak/ Bienalaren formatuak egokiak direla berresten du, arkitektura eta gogoetak publiko guztiei hurbiltzeko“.
